Cyberprzemoc

Cyberprzemoc (z ang. cyberbullying) czyli agresja elektroniczna, z użyciem nowych technologii, to nic innego jak stosowanie przemocy poprzez: prześladowanie, zastraszanie, nękanie, wyśmiewanie, wyzywanie, straszenie, poniżanie kogoś, w Internecie lub przy użyciu telefonu. Do tej grupy zalicza się także robienie komuś zdjęć lub nagrywanie filmów oraz publikacja lub rozsyłanie ich bez jego zgody. To również podszywanie się pod kogoś w sieci. Do bardziej wyrafinowanych i silniejszych w oddziaływaniu typów cyberprzemocy jest zakładanie antystron internetowych czy blogów, dokonywanie wpisów na forach dyskusyjnych czy prześladowanie za pomocą komunikatorów internetowych typu Skype, Gadu-Gadu oraz Facebook.

Pierwsze przypadki cyberprzemocy zaczęły pojawiać się z końcem XX wieku. Cyberprzemoc (z ang. cyberbullying) czyli agresja elektroniczna, z użyciem nowych technologii, to nic innego jak stosowanie przemocy poprzez: prześladowanie, zastraszanie, nękanie, wyśmiewanie, wyzywanie, straszenie, poniżanie kogoś, w Internecie lub przy użyciu telefonu. Do tej grupy zalicza się także robienie komuś zdjęć lub nagrywanie filmów oraz publikacja lub rozsyłanie ich bez jego zgody. To również podszywanie się pod kogoś w sieci. Do bardziej wyrafinowanych i silniejszych w oddziaływaniu typów cyberprzemocy jest zakładanie antystron internetowych czy blogów, dokonywanie wpisów na forach dyskusyjnych czy prześladowanie za pomocą komunikatorów internetowych typu Skype, Gadu-Gadu oraz Facebook.

Ofiarą cyberprzemocy może zostać praktycznie każdy użytkownik Internetu, telefonu czy innego urządzenia mobilnego, bez względu na wiek, płeć, kolor skóry, orientację czy posiadane zdolności posługiwania się danym urządzeniem. Przestępcy stosujący cyberprzemoc działają w poczuciu anonimowości, co mobilizuje ich do podejmowania takich czynności. Napastnicy prześladują swoje ofiary z wykorzystaniem Internetu i narzędzi typu elektronicznego takich jak: wiadomości tekstowe, MMS, e-mail, witryny internetowe, fora internetowe, portale społecznościowe itp. Osobę dopuszczającą się takich czynów określa się pojęciem zaczerpniętym z języka angielskiego - stalker (czyt. stoker).

Internetowym oprawcom przyświeca zamiar zdyskredytowania konkretnej osoby, określonego podmiotu lub grupy ludzi czy nawet grup społecznych. Takie działania wynikają ze wspomnianego powyżej odczucia anonimowości oraz bezkarności sprawców. Cyber-znęcanie często wynika z faktu, że łatwiej poniżyć, zniszczyć wizerunkowo i szykanować kogoś, gdy można schować się za przybranym tymczasowo internetowym nickiem, a dodatkowo nie dochodzi do bezpośredniego kontaktu z ofiarą.

Szykanowanie oraz pochodne czynności dokonywane za pomocą urządzeń elektronicznych oraz przez Internet są niezwykle niebezpieczne dlatego, że krzywdzące czy poniżające materiały są dostępne dla nieograniczonej liczby odbiorców w przeciągu kilku sekund i pozostają w sieci na zawsze, jako pliki oraz kopie na serwerach, na dyskach komputerowych, telefonach czy innych urządzeniach, nawet gdy uda nam się określić kim jest prześladowca i pociągnąć go do odpowiedzialności. Problematyczna jest również kwestia umieszczania stron internetowych oraz wpisów na serwerach państw, w których tego typu czyny nie są penalizowane. Wykrycie oraz ściganie określonych osób w takim przypadku je dodatkowo utrudnione.

Czyny noszące znamiona cyberprzemocy mogą z pozoru wyglądać niegroźnie, jednakże potrafią wyrządzić bardzo dużą krzywdę, w szczególności dla dziecka, które ma przecież słabą psychikę. Słynne są przypadki zamieszczania w Internecie filmów dokumentujących kompromitujące zachowanie, opatrzonych prześmiewczymi komentarzami znajomych, a także anonimowych osób. Wzmaganie się docinków oraz złośliwości, a także lęk, że wszyscy już film widzieli, nieudolne próby usunięcia go z sieci, świadomość, że film jest dalej rozpowszechniany oraz oglądany przez kolejne osoby. To powoduje negatywne emocje, rozżalenie, poczucie bezradności, a w ekstremalnych przypadkach może prowadzić nawet do depresji czy w ostateczności prób samobójczych.
Cyberprzemoc charakteryzuje się ciągłością trwania. Nie kończy się wraz z wylogowaniem się czy wyłączeniem komputera. Może przenieść się na obszar życia zawodowego czy w przypadku dziecka szkolnego. Ofiara żyje w ciągłym poczuciu zagrożenia obawiając się odzewu innych osób jak również następnych ataków.

Jeśli ktoś padnie ofiarą cyberprzemocy, ważne jest udzielenie mu wsparcia psychologicznego, a równocześnie podjęcie działań zabezpieczających ofiarę. Chodzi przede wszystkim o zablokowanie ośmieszających publikacji lub krzywdzących materiałów. Należy zgłosić odpowiednie żądanie do administratora strony zawierającej materiały. Ważną kwestią jest oczywiście zabezpieczenie dowodów takich jak zrzuty ekranu, wiadomości tekstowe, MMSy czy archiwum oraz zapis rozmów z komunikatorów internetowych lub czatowych, jak również obraźliwe maile. Jeśli czyn nosi znamiona przestępstwa, należy złożyć zawiadomienie do organów ścigania. Nawet jeśli sprawca nie jest znany, Policja może uzyskać dostęp do rejestrów połączeń telefonicznych lub logowania się z serwera administratora serwisu ułatwiające zidentyfikowanie go.

Dnia 6 czerwca 2011 r. weszła w życie nowelizacja ustawy – Kodeks karny (Dz. U. z 2011 r. Nr 72, poz. 381), uznająca cyberprzemoc w Polsce za przestępstwo. Obecnie czyn ten podlega karze pozba­wienia wolności do lat 3 na podstawie art. 190a Kodeksu karnego. Jeżeli następstwem czynu określonego w tym artykule jest targnięcie się pokrzywdzonego na własne życie, sprawca podlega karze pozbawienia wolności od roku do lat 10. Pamiętajmy jednak, że ściganie tego przestępstwa następuje na wniosek pokrzywdzonego. Zatem od ofiary zależy czy sprawca będzie pociągnięty do odpowiedzialności. Wprowadzenie art. 190a zakończyło w Polsce okres zupełnej bezkarności osób używających Internetu jako narzędzia nękania i poniżania.