Jak chronić swój majątek osobisty prowadząc własną działalność gospodarczą?

Decydując się na założenie własnego biznesu warto przedsięwziąć pewne środki ostrożności. Pewne kroki można podjąć również w trakcie prowadzenia działalności gospodarczej. Każdy przedsiębiorca powinien zastanowić się jak właściwie zabezpieczyć nie tylko majątek przedsiębiorstwa, które prowadzi, ale również swój majątek osobisty. Poniżej przedstawiamy kilka rozwiązań, które mogą pomóc w ograniczeniu ryzyka. Należy pamiętać, iż każdy przypadek może wymagać innej metody i nie zawsze są one w pełni skuteczne. Dlatego warto o tym pomyśleć już na etapie zakładania działalności.

1. Rozdzielność majątkowa

Rozdzielność majątkowa dotyczy oczywiście wyłącznie osób, które pozostają w związku małżeńskim lub zamierzają go zawrzeć. Warto wziąć pod uwagę ustanowienie rozdzielności majątkowej małżonków, jeśli którekolwiek z nich planuje założyć lub prowadzi działalność gospodarczą. Najprostszym sposobem na ustanowienie rozdzielności jest zawarcie umowy majątkowej małżeńskiej sporządzanej przed notariuszem. Umowę można zawrzeć zarówno przed jak i po zawarciu związku małżeńskiego. Koszt takiej umowy waha się w zakresie od 200 do 400 zł netto. Oczywiście należy pamiętać, iż przy zawieraniu umów należy informować kontrahentów o istnieniu rozdzielności. Zgodnie z kodeksem rodzinnym i opiekuńczym: „małżonek może powoływać się względem innych osób na umowę majątkową małżeńską, gdy jej zawarcie oraz rodzaj były tym osobom wiadome”. Ponadto należy zwrócić uwagę, iż umowna rozdzielność majątkowa nie działa wstecz. Umowa taka wywołuje skutki prawne od momentu jej zawarcia albo od późniejszego terminu oznaczonego w tej umowie. Rozdzielność nie wywołuje skutków co do wierzytelności powstałych przed zawarciem umowy.

2. Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Kolejnym dobrym rozwiązaniem jest powołanie do życia spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. Założenie spółki z o.o. nie nastręcza zbyt wielu problemów formalnych, a koszt jej powołania nie jest wygórowany. Obecnie minimalny kapitał zakładowy w sp. z o.o. wynosi 5.000 zł. Dlaczego ta forma to bardzo korzystne rozwiązanie? Ponieważ egzekucja zobowiązań spółek kapitałowych (tj. ściąganie długów) nie może być prowadzona z majątku prywatnego udziałowców. Wspólnicy ryzykują wyłącznie utratą udziału w kapitale zakładowym, jeśli spółka upadnie. Nie oznacza to, iż odpowiedzialność za zobowiązania jest zupełnie wyłączona. Ponoszą ją członkowie zarządu spółki. Mogą oni bowiem zostać pociągnięci do odpowiedzialności w momencie, gdy egzekucja prowadzona z majątku spółki okaże się bezskuteczna. W przeciwieństwie do udziałowców, członkowie zarządu odpowiadają całym swoim majątkiem prywatnym za zobowiązania spółki.

3. Sukcesja majątku

Znaczącą rolę w prowadzeniu działalności gospodarczej odgrywa również kwestia sukcesji majątkowej tzn. kto obejmuje majątek na wypadek śmierci przedsiębiorcy. Ponownie najkorzystniejszym rozwiązaniem okazuje się być spółka z ograniczoną odpowiedzialnością. Na ogół udziały w spółce z o.o. są dziedziczone i z mocy prawa przechodzą na spadkobierców udziałowca. Istnieje natomiast możliwość zamieszczenia w umowie spółki ograniczenia dziedziczenia udziałów (w tym wypadku spółka będzie zobowiązana do wypłaty ekwiwalentów spadkobiercom) bądź też wyłączenia dziedziczenia udziałów. W tym ostatnim przypadku następuje umorzenie udziałów albo ich przeniesienie na osobę trzecią. Podstawowe korzyści z wprowadzanej sukcesji to przede wszystkim zabezpieczenie majątku firmy poprzez usunięcie negatywnych skutków przepisów prawa w kontekście przekazywania majątku kolejnym pokoleniom, ale także i wykluczenie dziedziczenia przez niepewnych następców.

4. Fundacja Interesu Prywatnego

Innym rozwiązaniem, o wiele bardziej złożonym niż powyższe, jest powołanie niecodziennej osoby prawnej jaką jest tzw. Fundacja Interesu Prywatnego (Fundación de Interés Privado). W Polsce tego typu fundacje nie istnieją i nie mogą być zakładane. Istnieją jednak państwa, które oferują taką możliwość. Należy do nich taki raj podatkowy jak Panama. Ta „egzotyczna” formuła osoby prawnej posiada liczne zalety, przede wszystkim w kwestii ochrony aktywów oraz w zakresie podatkowym. Fundacja ta charakteryzuje się pełną poufnością, którą zapewnia panamska ustawa regulującej Fundację Interesu Prywatnego. Ustawa ta wymaga, aby wszystkie organy takiej Fundacji przestrzegały zasady pełnej tajemnicy. Obowiązek istnieje zarówno w trakcie funkcjonowania Fundacji jak i po jej likwidacji. Nieprzestrzeganie tej zasady powoduje poważne konsekwencje karne oraz finansowe. Ponadto sam proces zarządzania majątkiem przekazanym na rzecz fundacji przez fundatora odbywa się w sposób ściśle przez niego wskazany. Fundator określa również, kto jest odpowiedzialny za zarządzanie fundacją, jak również beneficjenta fundacji. Co ważne, takim beneficjentem może być nie tylko podana przez fundatora osoba trzecia, ale również on sam. Kolejną zaletą tego typu podmiotu to brak odpowiedzialności za zobowiązania fundatora. Ponadto, sposób działania fundacji jest objęty tajemnicą, to powoduje, iż wierzyciele i oraz podmioty prowadzące egzekucję (komornicy) nie mogą uzyskać informacji o aktywach fundacji.