Komentarz do ustawy o cyberbezpieczeństwie

Problemy z interpretacją przepisów ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa oraz bardzo krótki czas na wypełnienie zadań nałożonych przez ustawodawcę przysporzą przedsiębiorcom sporo problemów. Kary finansowe za niewykonanie obowiązków wynikających z ustawy grożą zarówno firmom objętym legislacją, jak i osobom zajmującym kierownicze stanowiska.

Od początku roku tylko do września 2018 w polskiej sieci doszło do ponad 2,5 tysiąca incydentów związanych z naruszeniem bezpieczeństwa (dane NASK). Teraz atak cyberprzestępcy będzie kosztował przedsiębiorców jeszcze więcej. Zgodnie z ustawą o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa, która weszła w życie 28.08.2018 r., sankcje finansowe grożą OUK - objętym ustawą operatorom usług kluczowych oraz osobom zajmującym kierownicze stanowiska, którzy nie dopełnili swoich obowiązków.

Najbardziej zagrożone sektory

Oczywiście zdecydowana większość firm objętych ustawą już posiada odpowiednie wdrożenia oraz własne zespoły ludzi czuwających nad ochroną infrastruktury – to przede wszystkim sektor bankowości, finansów i operatorzy sieci. Natomiast brakuje rzetelnych danych, które pokazywałyby na ile bezpieczne są systemy wykorzystywane przez urzędy i jak często jednostki administracji publicznej stykają się z zagrożeniami.

Poza tym, jak mówi Dawid Bałut, CEO TestArmy CyberForces: - Publicznie niewiele wiadomo o stanie bezpieczeństwa w przedsiębiorstwach energetycznych, transportowych i z sektora zdrowotnego. Ukrywanie tych informacji przez organizacje zazwyczaj sugeruje, że poziom bezpieczeństwa jest niższy niż byśmy sobie życzyli. Zachowują takie informacje dla siebie w obawie o negatywną krytykę społeczeństwa oraz ściągniecie na siebie większej uwagi cyberprzestępców. Dlatego mierzymy się dzisiaj także z wyzwaniem kulturowym, wymagającym zrozumienia i zaakceptowania tego, że choć cyberbezpieczeństwo nie generuje bezpośrednich zysków, służy do minimalizowania strat finansowych oraz reputacyjnych w przypadku skutecznego ataku hakerskiego.

Trzy miesiące na wdrożenie przepisów w życie

Do tej pory brakowało regulacji państwowych w kwestii cyberbezpieczeństwa. Dlatego, choć dla części przedsiębiorców jest to temat nowy, jego realizacja nie może być rozciągnięta w czasie. Wdrożenia rozwiązań poprawiających stan bezpieczeństwa oczekuje się już teraz. Za niewykonanie obowiązków – grożą kary finansowe.

Odliczanie czasu rozpoczyna się w momencie otrzymania decyzji administracyjnej o uznaniu podmiotu za operatora usług kluczowych (OUK) i wpisania go do wykazu – organy państwowe miały na to czas do 9 listopada 2018 r. Od tego dnia przedsiębiorstwo ma zaledwie trzy miesiące na wdrożenie rozwiązań, które będą umożliwiać dokonywanie szacunku ryzyka dla usług kluczowych. Musi też być w stanie sprawnie zarządzać, zgłaszać i usuwać wszystkie incydenty związane z bezpieczeństwem, posiadać osobę odpowiedzialną na cyberbezpieczeństwo i prowadzić aktywne działania edukacyjne wobec użytkowników.

Tymczasem, jak ostrzega Dawid Bałut, problemem wielu organizacji jest choćby interpretacja przepisów ustawy o krajowym systemie cyberbezpieczeństwa. - Może dojść do sytuacji, w której podmioty nierozumiejące wymagań zaniżą wagę incydentu, nie zgłaszając go do odpowiednich urzędów - tłumaczy ekspert. Dlatego ważne jest, aby instytucje państwowe zaczęły tworzyć mocne więzi z firmami, które będą wspierać działania zabezpieczające oraz rozwijać know-how w dziedzinie bezpieczeństwa. - Nawet ważniejsze niż aspekty techniczne jest to, aby organy państwowe budowały oparte na zaufaniu relacje z biznesem, dzięki którym ten sektor nie będzie obawiał się komunikacji w sprawie incydentów. Strach i chaos są dla nas największym wrogiem, na którego musimy się przygotować – dodaje Dawid Bałut.

Na tym nie koniec obowiązków. Ustawa daje podmiotom sześć miesięcy na wdrożenie adekwatnych do oszacowanego ryzyka środków technicznych i organizacyjnych pozwalających zbierać dane o zagrożeniach i podatnościach. Organizacja musi też już stosować środki, które będą zapobiegać incydentom i minimalizować skutki potencjalnego nadużycia systemów.

Po dwunastu miesiącach od otrzymania decyzji, podmiot musi przygotować i przekazać pierwszy kompletny audyt.

Posypią się kary?

Obowiązków jest sporo, a proces ich wdrożenia trudny, wysoce niestandardowy, wymagający specjalistycznej wiedzy i doświadczenia. Tymczasem kary finansowe za niedopełnienie obowiązków wynikających z ustawy wynoszą od tysiąca do nawet miliona złotych!

200 tys. zł zapłacą firmy, które nie przeprowadziły audytu lub nie wykonały zaleceń pokontrolnych w wyznaczonym terminie. 150 tys. zł - gdy OUK nie będzie systematycznie przeprowadzał zarządzania ryzykiem wystąpienia incydentu i szacowania takiego ryzyka. 100 tys. zł grozi w momencie niewdrożenia środków technicznych i organizacyjnych uwzględniających wymagania ustawy. Karami finansowymi objęte są również osoby zajmujące kierownicze stanowiska, które nie dopełnili swoich obowiązków – do 200% miesięcznego wynagrodzenia. Minimalna kara finansowa wynosi tysiąc złotych. Maksymalna – 1 milion złotych! Taka sankcja grozi w przypadku stwierdzenia uporczywego naruszania przepisów ustawy.

Czy podmioty zdążą w czasie wyznaczonym przez ustawodawcę i unikną słonych sankcji finansowych?

– Ustawa to pierwszy krok do zwiększenia poziomu bezpieczeństwa całego kraju. Choć potrzeba ochrony cyberprzestrzeni jest krytyczna, trzeba pamiętać, że do tej pory Polska nie podejmowała znacznych inwestycji w zarządzanie cyberbezpieczeństwem. Dlatego w mojej opinii większość organizacji nie będzie w stanie wykonać nałożonych zadań w terminie wyznaczonym przez ustawodawcę i będzie mierzyć się z ryzykiem wysokich kar finansowych. Trzymam kciuki za realizację tego jakże potrzebnego projektu, jednak apeluję do organów rządowych o praktyczność i zdrowy rozsądek. Jeśli chcemy czegoś od firm oczekiwać, to musimy je najpierw odpowiednio wyedukować oraz wspierać – podsumowuje Dawid Bałut.