O licencji słów kilka

Zacznę od krótkiej charakterystyki najczęściej spotykanej czynności prawnej w obrocie dobrami intelektualnymi do jakich należy zawarcie umowy licencyjnej. Pewnie niejeden z nas spotyka się w swojej codziennej pracy z różnego rodzaju licencjami i koniecznością ich przeczytania przed wyborem interesującej nas aplikacji, programu bądź obejrzenia wideo. Czy kiedykolwiek zastanawialiśmy się nad tym, czym tak naprawdę jest licencja, dlaczego warto je czytać, co powinno zwrócić moją szczególną uwagę?

Jeżeli ktoś zaczepił by nas na ulicy i poprosił o krótką definicję licencji to co odpowiemy? Szukalibyśmy zapewne skomplikowanych słów, rozbudowanych reguł, zastanawiali się nad poprawnością logiczną naszej wypowiedzi itp. W istocie rzeczy odpowiedź jest bardzo prosta, a definicja łatwa do zapamiętania. Otóż licencja to nic innego jak zgoda uprawnionego do określonego przedmiotu prawa autorskiego (dzieła, utworu) na korzystanie z niego przez inną osobę. Stronami umowy są ten który zgody udziela czyli licencjodawca i ten który zgodę otrzymuje czyli licencjobiorca.

Sensem udzielenia licencji jest umożliwienie licencjobiorcy korzystania na ściśle określonych warunkach z przedmiotu licencji. To zawsze od woli licencjodawcy będzie zależało jaki będzie zakres w/w upoważnienia. Ważną kwestią jest zasygnalizowanie, że w przypadku licencji nie dochodzi do przeniesienia majątkowych praw autorskich na inny podmiot a jedynie do umożliwienia mu korzystania z określonego dzieła w sposób uzgodniony z licencjodawcą.

W celu uniknięcia wątpliwości najlepiej dokładnie opisać w umowie utwór którego ma dotyczyć licencja poprzez wskazanie jego cech, wyglądu, postaci końcowej oraz oznaczyć zakres jego eksploatacji tj. określić czy można go kopiować, sprzedawać albo modyfikować.

Powszechnie przyjmuje się, że za udzielenie licencji należy się wynagrodzenie pieniężne. Co prawda odpłatność nie jest cechą niezbędną umowy licencyjnej natomiast faktycznie z reguły licencjodawca będzie zainteresowany otrzymaniem w zamian za udzielenie licencji, odpowiedniego wynagrodzenia. Jednak nie zawsze będzie to reguła. Wiele powszechnie dostępnych na rynku licencji ma charakter nieodpłatny co nie oznacza jednak zawsze, że licencjodawca nie będzie domagał się określonego ekwiwalentu w postaci niepieniężnej jak chociażby pozostawienia w widocznym miejscu oznaczenia danego dzieła wskazującego na jego autora albo linka kierującego do strony internetowej producenta utworu.
Z praktyki wynika, że najlepiej ustalić odpłatny lub nieodpłatny charakter licencji wprost w treści umowy, aby pozbyć się jakichkolwiek wątpliwości interpretacyjnych i sporów w przyszłości.

Co z czasem trwania licencji? Jeżeli przemilczymy to w umowie to znaczy, że udzieliliśmy licencji „na zawsze“. Nie! Ustawodawca w art. 66 Praw autorskiego wskazał okres 5 lat jako ramy czasowe dla uprawnienia licencyjnego, jeżeli strony nie określiły tego elementu w umowie.

Co z miejscem wykonywania licencji? Czy można je ograniczyć? Oczywiście, że tak. Strony mogą w sposób dowolny wskazać geograficzny obszar dla realizacji uprawnień wynikających z licencji. Nie musi to oznaczać nawet wskazania konkretnego kraju, a może się sprowadzić np. do wskazania że uprawniony może korzystać z utworu np. w we wszystkich państwch Unii Europejskiej.

Jak każda umowa, także licencje mają kilka swoich rodzajów. O najczęściej występujących rodzajach licencji oraz ich charakterystyce w następnym wpisie.