Szuflada z ważnymi dokumentami
Pamiętam nie tak odległe czasy, gdy w mieszkaniu, w specjalnie wyznaczonej szufladzie przechowywany był plik ważnych dokumentów. Były to przede wszystkim karty i książeczki gwarancyjne rozmaitych domowych i innych sprzętów, takich jak pralka, rower, telewizor. Te papiery były niczym papiery wartościowe – bez nich nie można było naprawić sprzętu „na gwarancji”. Wykazywały one prawo do gwarancji, której realizacja zależała od posiadania ważnej i aktualnej karty czy też książki gwarancyjnej.
Nowelizacja w zakresie praw konsumenta z 2003 r.
Ustawa z dnia 27 lipca 2002 r. o szczególnych warunkach sprzedaży konsumenckiej oraz o zmianie Kodeksu cywilnego (Dz.U. z 2002 r. nr 141, poz. 1176, z późn. zm.) wprowadziła w art. 13 ust. 1 zasadę, iż:
Udzielenie kupującemu gwarancji następuje bez odrębnej opłaty przez oświadczenie gwaranta, zamieszczone w dokumencie gwarancyjnym lub reklamie, odnoszących się do towaru konsumpcyjnego(…)
Oznaczało to, że do udzielenia gwarancji wystarczy samo oświadczenie gwaranta niezależnie od tego, czy zamieszczone ono zostało w dokumencie gwarancyjnym czy też jedynie w reklamie produktu. Gwarant był zobowiązany był do wydania kupującemu wraz z towarem dokumentu gwarancyjnego na piśmie. Przy tym brak tego ostatniego nie wpływał na ważność gwarancji i nie pozbawiał kupującego wynikających z niej uprawnień.
Stan od końca 2014 r.
W wyniku nowelizacji prawa z dn. 24 grudnia 2014 r. uchylono ww. ustawę, zaś przepisy dotyczące gwarancji ujednolicono w kodeksie cywilnym. Sprecyzowano wymagania dotyczące treści oraz formy oświadczenia gwarancyjnego z zastrzeżeniem, że niespełnienie tych wymogów nie wpływa na ważność samego oświadczenia.
Art. 577.1 k.c.
§ 1. Gwarant formułuje oświadczenie gwarancyjne w sposób jasny i zrozumiały, a gdy rodzaj informacji na to pozwala - w powszechnie zrozumiałej formie graficznej. Jeżeli rzecz jest wprowadzana do obrotu w Rzeczypospolitej Polskiej, oświadczenie gwarancyjne sporządza się w języku polskim. Wymagania używania języka polskiego nie stosuje się do nazw własnych, znaków towarowych, nazw handlowych, oznaczeń pochodzenia towarów oraz zwyczajowo stosowanej terminologii naukowej i technicznej.
§ 2. Oświadczenie gwarancyjne zawiera podstawowe informacje potrzebne do wykonywania uprawnień z gwarancji, w szczególności nazwę i adres gwaranta lub jego przedstawiciela w Rzeczypospolitej Polskiej, czas trwania i terytorialny zasięg ochrony gwarancyjnej, uprawnienia przysługujące w razie stwierdzenia wady, a także stwierdzenie, że gwarancja nie wyłącza, nie ogranicza ani nie zawiesza uprawnień kupującego wynikających z przepisów o rękojmi za wady rzeczy sprzedanej.
§ 3. Uchybienie wymaganiom określonym w § 1 i 2 nie wpływa na ważność oświadczenia gwarancyjnego i nie pozbawia wynikających z niego uprawnień.
Istotne jest, że ustawodawca nie określił obowiązującej formy oświadczenia gwarancyjnego. Wnosić stąd należy, że wiążące będzie każde oświadczenie niezależnie od tego, w jakiej formie zostało złożone, o ile doszło do drugiej strony tego stosunku w sposób umożliwiający zapoznanie się z jego treścią. Oświadczenie gwarancyjne może zostać złożone również w reklamie.
Dokument gwarancyjny
W przepisie art. 577.2 k.c. określono prawo uprawnionego z gwarancji do żądania wydania dokumentu gwarancyjnego:
Art. 577.2 Uprawniony z gwarancji może żądać od gwaranta wydania oświadczenia gwarancyjnego utrwalonego na papierze lub innym trwałym nośniku (dokument gwarancyjny).
Zgodnie z tym przepisem dokument gwarancyjny to nic innego jak utrwalenie oświadczenia gwarancyjnego na papierze lub innym trwałym nośniku (w szczególności na wszelkich nośnikach danych cyfrowych). Oczywiście w praktyce najczęściej będzie tak, że gwarant złoży kupującemu oświadczenie gwarancyjne, wręczając mu dokument gwarancyjny (książeczkę, kartę gwarancyjną). Nie zmienia to wcale faktu, że udzielenie gwarancji nastąpi nie wskutek wręczenia dokumentu gwarancyjnego, lecz wskutek złożenia oświadczenia gwarancyjnego w formie tego dokumentu.
Jest gwarancja, czy jej nie ma?
Podsumowując powyższe rozważania stwierdzić należy, że gwarancja jest udzielana poprzez złożenie oświadczenia gwarancyjnego. Co do zasady winno temu towarzyszyć wydanie kupującemu dokumentu gwarancyjnego – czego kupujący może domagać się od gwaranta.
Jednak samo wykonywanie uprawnień gwarancyjnych nie jest w żaden sposób uzależnione od „legitymowania się” przez kupującego dokumentem gwarancyjnym typu karta lub książka gwarancyjna. Nie ma także znaczenia czy dokument gwarancyjny w ogóle zaistniał po złożeniu oświadczenia gwarancyjnego. Oznacza to, że uprawniony z gwarancji może z niej korzystać zarówno wtedy, gdy w ogóle nie otrzymał dokumentu gwarancyjnego od gwaranta, jak i wówczas, gdy dokument taki został mu wydany, lecz w międzyczasie się zagubił.
Jedynym problemem przy realizowaniu gwarancji bez okazania dokumentu gwarancyjnego są kwestie dowodowe związane z wykazaniem stanu faktycznego. Chodzi o identyfikację gwaranta i uprawnionego, produktu podlegającego gwarancji, daty zawarcia umowy sprzedaży, czasu obowiązywania gwarancji i szczegółowych jej warunków. Dokument gwarancyjny zdecydowanie ułatwiłby takie ustalenia, tym niemniej można ich dowodzić na inne sposoby. Pomocne będą paragony/faktury, historia zakupów ze sklepu internetowego, przelew bankowy, dokumenty przewozowe z dostawy, reklamy producenta obecne w internecie bądź utrwalone w inny sposób (gazetki promocyjne) itd. W razie sporu sądowego dopuszczalne będą także zeznania świadków na okoliczność zawarcia między stronami umowy sprzedaży i jej warunków, w tym gwarancji.
O różnicy między oświadczeniem gwarancyjnym a dokumentem gwarancyjnym
Bezpieczne regulaminy sklepów i serwisów internetowych