Odstąpienie od umowy sprzedaży przy kolejnej wadzie produktu

Wada polegała na tym, że nie działała jedna z funkcji urządzenia, przy czym Klient uświadomił sobie jej istnienie dopiero po jakimś czasie używania urządzenia, gdy próbował z tej konkretnej funkcji skorzystać. Konsument (bo tak należy traktować naszego Klienta w relacji do Sprzedawcy) złożył w sklepie internetowym reklamację z tytułu rękojmi. W ramach wymiany towaru bez problemów otrzymał nowe urządzenie. Tym razem nie zwlekając od razu sprawdził, czy wymieniony egzemplarz działa prawidłowo w zakresie tej funkcji, której nie dało się uruchomić w urządzeniu reklamowanym. Okazało się, że nowe urządzenie również nie działa tak, jak powinno – a przynajmniej nie w zakresie funkcjonalności wyraźnie wskazanej w ofertach, reklamach i w samym opisie urządzenia.

Nasz Klient liczył na to, że stwierdzona przez niego wada dotyczy konkretnego egzemplarza, a po wymianie urządzenie będzie działać prawidłowo. Jednak w tej sytuacji okazało się raczej, że jest to wada fabryczna – i Klient spodziewał się związanych z tym kłopotów z odstąpieniem od umowy.

Pytanie Klienta i nasza odpowiedź

W związku z tymi okolicznościami konsument zadał pytanie: czy w takiej sytuacji można odstąpić od umowy sprzedaży na zasadzie zwrotu konsumenckiego, tj. bez konieczności wskazywania przyczyn odstąpienia, skoro od otrzymania wymienionej rzeczy nie upłynął jeszcze 14-dniowy termin do złożenia stosownego oświadczenia? Byłby to najłatwiejszy sposób wybrnięcia z problemu, bo nie trzeba wtedy udowadniać żadnych okoliczności związanych z ewentualną wadą produktu, a wystarczy jedynie złożyć sprzedawcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy i produkt odesłać.

Niestety, w tak nakreślonym stanie faktycznym sprawy nie jest to możliwe. Prawo konsumenta do odstąpienia od zawartej na odległość umowy sprzedaży jest uregulowane w rozdziale 4 Ustawy o prawach konsumenta z dnia 30 maja 2014 r. (Dz.U. z 2014 r. poz. 827 z późn. zm.) W artykule 28 tej ustawy czytamy:

Art. 28 Bieg terminu do odstąpienia od umowy rozpoczyna się:

1) dla umowy, w wykonaniu której przedsiębiorca wydaje rzecz, będąc zobowiązany do przeniesienia jej własności - od objęcia rzeczy w posiadanie przez konsumenta lub wskazaną przez niego osobę trzecią inną niż przewoźnik, a w przypadku umowy, która:

a) obejmuje wiele rzeczy, które są dostarczane osobno, partiami lub w częściach - od objęcia w posiadanie ostatniej rzeczy, partii lub części,

b) polega na regularnym dostarczaniu rzeczy przez czas oznaczony - od objęcia w posiadanie pierwszej z rzeczy;

2) dla pozostałych umów - od dnia zawarcia umowy.

Termin do odstąpienia biegnie więc od chwili objęcia przez konsumenta rzeczy w posiadanie. Okoliczność, że ta właśnie rzecz będzie później reklamowana i wymieniona na nową nie powoduje „odnowienia” terminu do odstąpienia od umowy. Inaczej jest w przypadku terminów dotyczących biegu gwarancji oraz (po zmianach przepisów) rękojmi – wówczas te terminy biegną na nowo od wymiany rzeczy na nową lub od jej naprawy. Natomiast zwrot konsumencki ma z założenia służyć jednorazowo konsumentowi celem umożliwienia „wypróbowania” zakupionego na odległość towaru i zapoznania się z jego cechami. Dlatego nie ma powodu, by odnawiał się dla kolejnej tej samej rzeczy (przy wymianie) czy też dla rzeczy naprawionej.

Co dalej w tej sytuacji?

Nie oznacza to jednak, by nasz Klient został całkowicie pozbawiony możliwości odstąpienia od umowy sprzedaży i odzyskania wpłaconych pieniędzy. W opisanej sytuacji nie będzie możliwe odstąpienie od umowy sprzedaży w ramach zwrotu konsumenckiego, ale do dyspozycji pozostaje odstąpienie od umowy sprzedaży z tytułu rękojmi. Skutki będą te same, choć różne będą ku temu podstawy prawne.

Instytucja rękojmi przy sprzedaży została opisana w kodeksie cywilnym, w dziale II tytułu IX księgi III (Zobowiązania). Nas interesuje przepis art. 560 § 1 i 4:

Art. 560

§ 1. Jeżeli rzecz sprzedana ma wadę, kupujący może złożyć oświadczenie o obniżeniu ceny albo odstąpieniu od umowy, chyba że sprzedawca niezwłocznie i bez nadmiernych niedogodności dla kupującego wymieni rzecz wadliwą na wolną od wad albo wadę usunie. Ograniczenie to nie ma zastosowania, jeżeli rzecz była już wymieniona lub naprawiana przez sprzedawcę albo sprzedawca nie uczynił zadość obowiązkowi wymiany rzeczy na wolną od wad lub usunięcia wady.

(…)

§ 4. Kupujący nie może odstąpić od umowy, jeżeli wada jest nieistotna.

Szczególny przypadek naszego Klienta polega na tym, że w ramach rękojmi zażądał on wymiany rzeczy na nową – i to żądanie zostało przez sprzedawcę spełnione. Jednak rzecz wciąż obarczona jest wadą, zatem ograniczenia wskazane w § 1 nie będą obowiązywały. Czyli kupujący może złożyć sprzedawcy oświadczenie o odstąpieniu od umowy, a sprzedawca nie będzie miał możliwości zaproponowania kolejnej wymiany lub naprawy. Odstąpienie staje się skuteczne pod warunkiem, że według § 4 wada ma charakter istotny.

O tym kiedy wada fizyczna rzeczy ma charakter pisaliśmy tutaj: Pojęcie wady istotnej

W naszym konkretnym przypadku i w sytuacji, gdy urządzenie elektroniczne nie spełnia jednej z funkcji dla korzystania z których zostało zakupione – z pewnością można mówić o wadzie istotnej, gdyż uniemożliwia ona korzystanie z urządzenia zgodnie z jego przeznaczeniem.

Podsumowanie

W przypadku poreklamacyjnego ujawnienia się kolejnej wady urządzenia konsument nie ma już możliwości skorzystania ze zwrotu konsumenckiego. Przysługuje mu jednak prawo do odstąpienia od umowy z tytułu rękojmi, z którego skorzystanie jest możliwe w przypadku wystąpienia wady istotnej sprzedanej rzeczy.