Przedsiębiorca zakończył działalność – co z prawami konsumenta?

Okres obowiązywania rękojmi

Weźmy dla przykładu prawo rękojmi rozumiane jako tryb dochodzenia przez konsumenta odpowiedzialności od przedsiębiorcy w związku z ujawnioną wadą fizyczną (niezgodnością z umową) lub prawną kupionego towaru. Sprzedawca odpowiada wobec konsumenta za sprzedany towar, jeżeli wada zostanie stwierdzona w okresie 2 lat od momentu jego wydania (wyjątek dotyczy nieruchomości, w przypadku których okres odpowiedzialności to 5 lat). Terminu tego nie można skrócić, z wyjątkiem towarów używanych, przy których sprzedawca może ograniczyć okres swojej odpowiedzialności maksymalnie do roku.

Może się więc zdarzyć, że w stosunkowo długim okresie obowiązywania rękojmi zajdą nowe okoliczności, takie jak zawieszenie przez przedsiębiorcę działalności gospodarczej czy też jej likwidacja. Przedsiębiorca może także zlikwidować swój sklep internetowy i dalej prowadzić działalność gospodarczą zajmując się czymś zupełnie innym. Konsument może o takich faktach dowiedzieć się właśnie w chwili, gdy ujawni się wada fizyczna w zakupionej rzeczy i zdecyduje się skorzystać z prawa rękojmi. Czy może kierować swoje roszczenia do np. byłego już przedsiębiorcy?

Przepisy prawa

W obowiązującej do marca 2018 r. Ustawie o swobodzie działalności gospodarczej znajdowała się regulacja, która określała prawa i obowiązki przedsiębiorcy w okresie zawieszenia przez niego działalności gospodarczej. Przepis ten został powtórzony w praktycznie niezmienionej formie w nowej ustawie Prawo przedsiębiorców z dnia 6 marca 2018 r. w art. 25:

Art. 25 ust. 2 pkt 4 i 5:

W okresie zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej przedsiębiorca:

- ma prawo albo obowiązek uczestniczyć w postępowaniach sądowych, postępowaniach podatkowych i administracyjnych związanych z działalnością gospodarczą wykonywaną przed datą zawieszenia wykonywania działalności gospodarczej

- wykonuje wszelkie obowiązki nakazane przepisami prawa

Powyższe przepisy oraz pozostałe regulacje zawieszenia działalności wyraźnie wskazują, że o ile przedsiębiorcy nie wolno dalej prowadzić działalności gospodarczej, to wciąż ma określone obowiązki. Dotyczy to w szczególności uczestniczenia w postępowaniach reklamacyjnych czy też sądowych. Warunkiem jest, by takie postępowania choć wszczęte po dacie zawieszenia działalności gospodarczej – były związane z działalnością wcześniejszą. Jeżeli więc do sprzedaży towaru doszło przed zawieszeniem działalności gospodarczej, to przedsiębiorca ma obowiązek uczestniczyć w postępowaniu reklamacyjnym na każdym jego etapie. O ile oczywiście w danym przypadku okres rękojmi został zachowany.

Ta sama zasada odnosi się do likwidacji działalności gospodarczej. Fakt zakończenia działalności gospodarczej nie zwalnia z obowiązków wynikających z przepisów o rękojmi. Pokreślić także należy, że ustawodawca wyraźnie rozgranicza między wykonywaniem działalności gospodarczej, a wykonywaniem obowiązków powstałych w czasie, gdy była ona prowadzona. Przepis art. 26 ustawy Prawo przedsiębiorców zakazuje dalszego wykonywania działalności po likwidacji firmy, zaś obowiązki powstałe wcześniej nadal pozostają w mocy:

Art. 26.

Z chwilą wykreślenia z Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej przedsiębiorca będący osobą fizyczną nie może wykonywać działalności gospodarczej.

Dla odpowiedzialności przedsiębiorcy nie ma również znaczenia fakt, iż zmienił on profil działalności lub asortyment sprzedawanych towarów. W razie nieuznania reklamacji przez przedsiębiorcę, który zakończył działalność gospodarczą, konsument może dochodzić roszczeń na drodze sądowej z powództwa cywilnego. Pomocy w tym zakresie może udzielić rzecznik konsumentów.

Podsumowanie

W świetle obowiązujących przepisów prawa ani zawieszenie działalności gospodarczej, ani likwidacja przedsiębiorstwa nie pozbawia konsumenta uprawnień związanych z dochodzeniem roszczeń z tytułu np. niezgodności z umową towaru bądź jego usterki wykrytej w okresie podlegającym reklamacji.