Split payment – czyli podzielona płatność VAT

Mechanizm wydaje się być prosty co do zasady, jedynie szczegóły realizacji mogą sprawiać większy kłopot. Dotychczas było tak, że przedsiębiorca płacąc należność brutto wynikającą z faktury swojego kontrahenta dokonywał płatności w całości, na jeden wskazany mu rachunek bankowy. Od 1 lipca 2018 r. nabywca, który otrzymał fakturę z wykazaną kwotą podatku, będzie miał możliwość dokonania płatności na dwa rachunki bankowe:

• wartość netto – na rachunek bankowy dostawcy;
• VAT – na specjalny rachunek VAT dostawcy prowadzony w walucie polskiej.
  

Tym samym dojdzie do „podzielenia” płatności na kwotę netto i kwotę VAT, płatne na dwa oddzielne konta bankowe.

Art. 108 a nowej ustawy wyraźnie mówi, iż podatnicy, którzy otrzymali fakturę z wykazaną kwotą podatku, przy dokonywaniu płatności kwoty należności wynikającej z tej faktury mogą zastosować mechanizm podzielonej płatności. Oznacza to, że split payment ma charakter fakultatywny i jedynie od woli podatnika zależy, że ten zechce z takiego mechanizmu skorzystać.

S = Z * r * (n/360)

gdzie:
S – oznacza kwotę, o którą obniża się kwotę zapłaty zobowiązania podatkowego z tytułu podatku,
Z – oznacza kwotę zobowiązania podatkowego z tytułu podatku wynikającą z deklaracji podatkowej przed obniżeniem tego zobowiązania,
r – oznacza stopę referencyjną Narodowego Banku Polskiego obowiązującą na dwa dni robocze przed dniem zapłaty podatku,
n – oznacza liczbę dni od dnia, w którym obciążono rachunek bankowy albo rachunek w spółdzielczej kasie oszczędnościowo-kredytowej, dla których jest prowadzony rachunek VAT, z wyłączeniem tego dnia, do dnia, w którym upływa termin zapłaty podatku, włącznie z tym dniem.

Obecnie Urząd Skarbowy ma aż 60 dni na rozpatrzenie wniosku o zwrot VAT oraz prawo do przedłużenia tego terminu. Przedsiębiorstwa, które chcą ubiegać się o zwrot VAT w przyspieszonym, 25-dniowym terminie, muszą spełnić szereg wymogów formalnych. Ponadto, kwota nadwyżki wynikająca z poprzedniej deklaracji podatkowej nie może przekroczyć 3 tys. złotych. Jednocześnie w ramach procedury postępowania weryfikacyjnego, organy podatkowe mają możliwość przedłużenia terminu zwrotu podatku VAT, co często prowadzi do długotrwałego „zamrożenia” środków w przedsiębiorstwie, w wysokości należnego zwrotu.
Zgodnie z nowelizacją, jeśli podatnik zawnioskuje o przelanie zwrotu na rachunek służący rozliczeniom podatku VAT z Urzędem Skarbowym, otrzyma go w terminie do 25 dni. W tym wypadku ustawodawca nie przewiduje możliwości przedłużenia terminu otrzymania zwrotu, co jest dobrą wiadomością dla przedsiębiorców.

Korzystanie ze split payment ma być traktowane jako zachowanie należytej staranności. Przekłada się to na łatwy i skuteczny sposób na uwolnienie się przedsiębiorcy od ryzyka posądzenia o współpracę z oszustami podatkowymi.
Dotychczas było tak, że towary będące przedmiotem oszustwa, mogły być nabywane lub odsprzedawane uczciwym firmom, które nie były świadome działania swoich klientów. W takiej sytuacji przedsiębiorcy stawali się ofiarą oszustwa i ponosili konsekwencje finansowe. Ograny podatkowe dążąc do odzyskania wyłudzonego podatku VAT bardzo często oskarżały ich o niezachowanie należytej staranności w weryfikacji kontrahentów i pozbawiały prawa do odliczenia VAT naliczonego albo do stosowania stawki 0% przy sprzedaży towarów za granicę.

Kwestia tego, kto będzie płacił za założenie i prowadzenie dodatkowego rachunku bankowego służącego do rozliczeń VAT budziła kontrowersje. Ostatecznie stanęło na tym, że otwarcie i prowadzenie rachunku VAT nie będzie powodowało dodatkowych opłat dla przedsiębiorców. Ma również obowiązywać zasada, że wartość opłaty bankowej za split payment nie będzie wyższa niż tej za przelew bez zastosowania tego mechanizmu.

Zgodnie z założeniami, w pierwszym roku obowiązywania systemu podzielonej płatności (2018 r.) budżet państwa na tym straci. Przede wszystkim z powodu obowiązkowego zwrotu podatku na rachunek VAT w przyspieszonym terminie 25 dni. Ubytek dochodów szacuje się na 2 mld 81 mln zł. Jednak z drugiej strony ograniczenie oszustw przyniesie dodatkowe wpływy w wysokości 2 mld zł.
W kolejnych latach korzyści przewyższą straty i to znacząco – w 2019 r. z uszczelnienia systemu do kasy państwa ma wpłynąć 7,5 mld zł, a koszt skrócenia terminu zwrotu – nieco ponad 4 mld zł.