Towar powystawowy – zwrot konsumencki i reklamacja

Ni pies, ni wydra

Odróżnienie rzeczy nowej od używanej wydaje się proste. Za rzecz nową uważa się taką, która pozostając w łańcuchu dystrybucji (w hurtowni, w sklepie) nie trafiła jeszcze w ręce użytkownika końcowego. Można też ewentualnie za nową rzecz uznać taką, która po zakupie pozostała w stanie nienaruszonym, nigdy nie została rozpakowana, nie była w użytku. Rzecz używana tłumaczy się sama przez się – po zakupie była używana.

W tym kontekście pojawia się niejako trzecia kategoria, wprowadzona do języka obrotu gospodarczego przez sprzedawców. Towar powystawowy – bo pod taką nazwą ta kategoria funkcjonuje – tak naprawdę wymyka się prostemu podziałowi na rzeczy nowe i używane. Taka rzecz nie została nigdy sprzedana końcowemu użytkownikowi i w tym sensie trudno ją uznać za rzecz używaną. Z drugiej jednak strony rzecz była używana przez sprzedawcę na potrzeby wystawowe, demonstracyjne, w ramach możliwości wypróbowania jej walorów w sklepie stacjonarnym.

Ustawa o VAT nie pomoże

W poszukiwaniu definicji rzeczy używanych możemy znaleźć regulacje zawarte w Ustawie o podatku od towarów i usług z dnia 11 marca 2004 r. (Dz.U. Nr 54, poz. 535 ze zm.). Te przepisy koncentrują się jednak na dochodach budżetu państwa i opodatkowaniu. Pod tym kątem ustalone zostały zawarte tam definicje. Rzeczy używane według tej ustawy to ruchome dobra materialne nadające się do dalszego użytku w ich aktualnym stanie lub po naprawie, inne niż dzieła sztuki, przedmioty kolekcjonerskie i antyki oraz inne niż metale szlachetne lub kamienie szlachetne (art. 120 ust. 1 pkt 4 ustawy o VAT). Niewiele nam to pomoże w temacie towaru powystawowego.

Wykładnia literalna

Pojęcie rzeczy używanych pojawia się w kodeksie cywilnym i pozostałych ustawach w różnych miejscach, choć bez dodatkowego zdefiniowania. Oznacza to, że w poszukiwaniu znaczenia tego pojęcia wyjść należy od zasad najprostszych – przede wszystkim od jego dosłownego, literalnego brzmienia. Według słownika języka polskiego „używany” oznacza: „taki, który był już wcześniej wykorzystywany”. Nie ma przy tym znaczenia przez kogo, liczy się sam fakt.

Z tego punktu widzenia wykorzystanie przez kupującego rzeczy w celu, w jakim została zakupiona nie różni się od wykorzystania rzeczy przez sprzedawcę w celu zademonstrowania jej możliwości i wypróbowania jej działania przez odwiedzających sklep klientów. W obu przypadkach dojdzie bowiem do faktycznego używania rzeczy. Różnica pozostanie tylko taka, że towar powystawowy w dalszym ciągu pozostanie własnością sprzedawcy.

Towar powystawowy jako rzecz używana

Rozwiawszy wątpliwości na temat zaklasyfikowania towaru powystawowego jako rzeczy używanej możemy stwierdzić, że wcześniej wspomniana „trzecia kategoria” rzeczy ma charakter jedynie iluzoryczny. Towar powystawowy jest rzeczą używaną. A skoro tak, to wszystkie pytania o stosowanie instytucji zwrotu konsumenckiego i reklamacji należy odnieść do rzeczy używanych.

Odstąpienie od umowy sprzedaży

W przypadku rzeczy używanej konsument jak najbardziej ma możliwość skorzystania ze zwrotu konsumenckiego. Jego zasady nie różnią się niczym od sytuacji zakupu rzeczy nowej. Podkreślić należy, że odstępując w ustawowym terminie 14 dni od zawartej na odległość lub poza lokalem przedsiębiorstwa umowy sprzedaży konsument nie musi podawać przyczyny odstąpienia. Nie musi się tłumaczyć, że np. towar powystawowy nie spełnił jego oczekiwań, bo jego stan zbytnio odbiegał od kondycji rzeczy fabrycznie nowej. Powód rezygnacji z zakupu konsument może zostawić dla siebie.

Reklamacja z tytułu rękojmi

Pamiętając, że towar powystawowy jest tożsamy z rzeczą używaną zauważmy, że w przypadku sprzedaży rzeczy używanych sprzedawca ma prawo skrócenia obowiązywania okresu rękojmi na sprzedaną rzecz z ustawowych dwóch lat do jednego roku (art. 568 k.c. § 1 in fine). Aby jednak doszło do skrócenia okresu rękojmi sprzedawca musi wyraźnie takie zastrzeżenie poczynić w umowie sprzedaży – np. w treści opisu aukcji. W przypadku pominięcia tej kwestii rękojmia będzie obowiązywała standardowo – a więc przez dwa lata.

Szczególną uwagę zwrócić należy na opis sprzedawanej rzeczy. Sprzedawcy podając, że chodzi o towar powystawowy najczęściej opisują jego szczególne cechy odróżniające go od rzeczy nowej, nieużywanej. Mogą to być normalne ślady użytkowania, drobne ryski, otarcia itp. Podstawą reklamacji z tytułu rękojmi może być wada fizyczna rzeczy polegająca na jej niezgodności z treścią umowy. Z tego wynika, że konsument nie może reklamować towaru powystawowego z powodu tych jego cech, które zostały wskazane w treści umowy sprzedaży, takich jak choćby wspomniane przed chwilą rysy na obudowie.

Czym innym będzie wada polegająca na niesprawności rzeczy, tj. niemożności używania towaru w celu, do jakiego został przeznaczony. W takim przypadku jak najbardziej konsument będzie miał prawo reklamować produkt, który niezależnie przecież od „powystawowych” niedoskonałości został sprzedany jako technicznie sprawny.

Podsumowanie

Okazyjnie oferowany przez sprzedawców towar powystawowy jest w istocie ofertą sprzedaży rzeczy używanej. W razie wątpliwości, jakie przepisy należy wówczas stosować – stosujemy regulacje odnoszące się do rzeczy używanych. Zwrot konsumencki jest możliwy na tych samych zasadach co w przypadku rzeczy nowych. Okres obowiązywania reklamacji z tytułu rękojmi może zostać przez sprzedawcę skrócony z dwóch lat do jednego roku.