Wzrastają kwoty rekompensat za opóźnienia w płatnościach między przedsiębiorcami

Nowelizacja przepisów

Z dniem 1 stycznia 2020 r. doszło do zmiany przepisów Ustawy o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych z dnia 8 marca 2013 r. (Dz.U. z 2013 r. poz. 403 ze zm.). Według przepisu art. 10 ust. ww. ustawy wierzycielowi przysługuje rekompensata za koszty odzyskiwania należności. Do końca 2019 r. rekompensata obejmowała stałą zryczałtowaną kwotę 40 euro niezależnie od wartości przeterminowanej należności.

40 – 70 – 100 euro

W wyniku wprowadzonej zmiany obok kwoty 40 euro pojawiły się także kwoty 70 euro i 100 euro. Ustawodawca uzależnił w ten sposób wysokość rekompensaty od wielkości przeterminowanego zadłużenia. Progi kształtują się następująco:

1. 40 euro dla należności nieprzekraczających 5000 zł
2. 70 euro dla należności przekraczających 5000 zł i niższych niż 50 000 zł
3. 100 euro dla należności równych lub przekraczających 50 000 zł

Brak możliwości zbycia roszczenia

Nowelizacja przepisów wprowadziła także zakaz zbywania roszczenia do rekompensaty za opóźnienie w płatnościach. Do tej pory taka możliwość istniała, tj. przedsiębiorca mógł dokonać cesji przysługującej mu względem kontrahenta wierzytelności wraz z roszczeniem o rekompensatę. Teraz o rekompensatę będzie mógł wystąpić jedynie ten wierzyciel, względem którego doszło do opóźnienia w realizacji płatności.

Pozostałe zasady nie zmieniły się

Inne zasady, na jakich przedsiębiorca może dochodzić od swojego kontrahenta rekompensaty za opóźnienie w płatnościach nie uległy zmianie. Przypomnijmy więc, że:

• Przeliczenie kwoty rekompensaty z euro na złotówki następuje według średniego kursu NBP na ostatni dzień roboczy miesiąca poprzedzającego miesiąc, w którym świadczenie pieniężne stało się wymagalne.
• Rekompensata przysługuje niezależnie od skali opóźnienia, a więc nawet już za jeden dzień.
• Rekompensata przysługuje także wtedy, gdy doszło do spłaty w terminie jedynie części należności – wówczas do pozostałej części stosuje się pełne stawki ustawowe.
• Niezależnie od zryczałtowanych kwot 40, 70 i 100 euro – co do których przedsiębiorca nie musi wykazywać, że rzeczywiście takie koszty poniósł – przedsiębiorcy będzie przysługiwał zwrot uzasadnionych kosztów odzyskiwania należności przewyższających kwotę ryczałtową. W odróżnieniu od stawek zryczałtowanych dodatkowe koszty przedsiębiorca będzie musiał szczegółowo wykazać i uzasadnić.

Przedawnienie

Ustawa o przeciwdziałaniu nadmiernym opóźnieniom w transakcjach handlowych nie określa terminu przedawnienia roszczeń o rekompensatę za te opóźnienia. Oznacza to, że zastosowanie znajdą przepisy kodeksu cywilnego, według których roszczenia powstałe w związku z wykonywaniem działalności gospodarczej między przedsiębiorcami przedawniają się w okresie 3-letnim. Bieg terminu przedawnienia rozpoczyna się z dniem, w którym roszczenie o rekompensatę stało się wymagalne, a więc w pierwszym dniu po terminie płatności. Istotne przy tym jest, że roszczenie o zapłatę rekompensaty staje się wymagalne bez konieczności wezwania dłużnika.

Wspomnieć należy także o koncepcji prawnej, według której przedawnienie roszczeń o rekompensatę z tytułu opóźnienia w płatnościach z umowy sprzedaży przedawnia się w terminie właściwym dla samej umowy sprzedaży. Według takiego rozumowania chodziłoby o termin 2-letni, wynikający art. 554 k.c. Jednak zdaniem większości komentatorów roszczenie z tytułu rekompensaty nie ma źródła w umowie np. sprzedaży, lecz ma źródło ustawowe.

Przykład wyliczenia rekompensaty

Pan Jan wykonał na rzecz swojego kontrahenta usługę z zakresu prowadzonej przez siebie działalności gospodarczej. Po jej wykonaniu wystawił w dniu 7 stycznia 2020 r. fakturę na kwotę 12 300 zł brutto z 14-dniowym terminem płatności. Już w pierwszym dniu po bezskutecznym upływie terminu płatności, czyli 22 stycznia 2020 r. pan Jan może wezwać przedsiębiorcę-dłużnika do zapłaty kwoty 12 598,10 zł. Składają się na nią należność 12 300 zł oraz rekompensata 298,10 zł obliczona jako wartość kwoty 70 euro według średniego kursu NBP 1 euro = 4,2585 zł na koniec miesiąca grudnia 2019 r.