Zamówienie „z obowiązkiem zapłaty”

Podstawa prawna. W art. 17 ust. 2 i 3 nowej Ustawy o prawach konsumenta czytamy:

Z powyższego jasno wynika intencja ustawodawcy, jaką kierował się przy redagowaniu kolejnych przepisów wzmacniających ochronę konsumenta. Chodzi w nich bowiem nie tylko o samo przekazanie informacji o produkcie, jego cechach, cenie, itd. Przepis wymaga od przedsiębiorcy, aby uzyskał wyraźne potwierdzenie stanu wiedzy konsumenta co do faktu, iż zamówienie określonego produktu wiąże się z obowiązkiem zapłaty za ten produkt. Konieczność takiego potwierdzenia może się to wydawać pewną przesadą, a jednak w praktyce sprzedaży internetowej można sobie wyobrazić sytuacje, gdzie moment złożenia zamówienia niekoniecznie jest dla konsumenta do końca jasny i przejrzysty co do treści. Pewne sformułowania mogą przecież budzić u konsumenta uzasadnione wątpliwości co do czynności, której dokonuje.

Na przykład „włóż do koszyka”, „dodaj do ulubionych” czy „dołącz do przechowalni”. Czy kliknięcie w ten sposób opisanego przycisku oznacza, że kupuję dany produkt, czy też jedynie „rezerwuję” go sobie na później, by w razie podjęcia decyzji o zakupie nie przeszukiwać całego sklepu od nowa? Czy „zamawiam” oznacza, że wydaję dyspozycję sprzedawcy, by ten sprawdził dostępność i sprowadził dla mnie dany produkt i dopiero w dalszej kolejności następuje moment zakupu, czy też może raczej „zamawiam” oznacza, że kupuję od razu w chwili złożenia zamówienia?

Tym i podobnym wątpliwościom starał się zapobiec ustawodawca, wprowadzając wspomniany w art. 17 ustawy nowy obowiązek informacyjny dla sprzedawcy. Ustęp 2 nakłada na przedsiębiorcę obowiązek, by uzyskał od konsumenta potwierdzenie świadomości tego, że złożenie zamówienia łączy się obowiązkiem zapłaty ceny. Ustęp 3 wskazuje z kolei praktyczne sposoby realizacji tego obowiązku. Jak wynika wprost z przepisu, przycisk oznaczony „zamawiam z obowiązkiem zapłaty” spełnia konieczne przesłanki, by uznać go za wyraźne potwierdzenie wiedzy konsumenta co do tego, że zamawiając produkt musi za niego zapłacić.

Oprócz tego ustawowego przykładu mamy również w przepisie wskazanie na możliwość posłużenia się innymi sformułowaniami. Pod warunkiem wszakże, że będą równoważne „zamówieniu z obowiązkiem zapłaty” oraz jednoznaczne (nie budzące wątpliwości). Przykłady możemy znaleźć w wytycznych Komisji Europejskiej, gdzie wskazano na następujące sformułowania, które w sposób wystarczający przekazują komunikat wymagany na mocy przepisu: „kup teraz”, „zapłać teraz” oraz „potwierdź zakup”. Oprócz tego podano przykłady zwrotów, przy których prawdopodobieństwo spełnienia ustawowego wymogu jest mniejsze: „zarejestruj”, „potwierdź” oraz „zamów teraz”.

Z powyższego wynika, że najbezpieczniejszym sposobem spełnienia wymogów ustawy przez sprzedawcę jest oznaczenie stosownego przycisku zwrotem „zamawiam z obowiązkiem zapłaty” – gdyż wynika to wprost z brzmienia przepisu. W dalszej kolejności znajdują się zwroty wskazane przez KE lub inne równoważne, zawierające nie pozostawiające wątpliwości słowa „kup”, „zakup”, „zapłać”. Należy natomiast unikać zwrotów nie rozstrzygających jednoznacznie o obowiązku zapłaty, a także sformułowań zbyt rozbudowanych, które mogą spowodować faktyczne ukrycie komunikatu o obowiązku zapłaty.